اصطلاحات رایج دنیای کانتینر

در دنیای پیچیده تجارت جهانی، حمل و نقل کالا به ویژه از طریق کانتینر، نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. آشنایی با اصطلاحات تخصصی این حوزه، برای فعالان در زمینه تجارت خارجی، لجستیک و زنجیره تامین، ضروری است. این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع، به معرفی و توضیح بیش از 40 اصطلاح پرکاربرد در دنیای کانتینر می‌پردازد. با ما همراه باشید تا به زبانی ساده و روان، این مفاهیم را بهتر بشناسید.

A

• محموله ادغامی (Aggregate Shipment): به حالتی گفته می‌شود که چندین محموله از فرستنده‌های مختلف، در یک کانتینر تجمیع و ارسال شوند. این روش در کاهش هزینه‌ها مؤثر است.
• واسط برنامه‌نویسی کاربردی(API): مجموعه‌ای از توابع و پروتکل‌ها که ارتباط بین نرم‌افزارهای مختلف را تسهیل می‌کند. در حمل‌ونقل، API امکان اتصال مشتریان به ارائه‌دهندگان خدمات لجستیک را فراهم می‌کند.
• بارنامه هوایی(AWB): سندی برای مشخص کردن جزئیات حمل بار از طریق هوایی، شامل اطلاعاتی نظیر مبدا، مقصد، هزینه‌ها و مشخصات کالا.

B

• مسیر برگشت(Backhaul): مسیری که وسیله نقلیه باربری پس از تحویل بار به مبدا اولیه بازمی‌گردد. برای مثال، هنگامی که یک تریلی، پس از حرکت از بندرعباس به سمت تهران، دوباره به سمت بندر حرکت کند، به مسیر بازگشت این تریلی به بندر Backhaul گفته می‌شود.
• ضریب تنظیم سوخت(BAF):به نرخ هزینه متغیری گفته می‌شود که برای تعدیل هزینه‌ی سوخت مصرفی کشتی‌ها، از صادرکنددگان گرفته می‌شود.
• مالک منفعت‌برنده کالا(BCO): به شخصی گفته می‌شود که پس از انجام تمامی مراحل حمل و نقل، با استفاده از خدمات لجستیک مالکیت محموله و یا بار را در دست می‌گیرد. لازم به ذکر است که BCO از خدمات فورواردر استفاده نمی‌کند.
• دفتر بین‌المللی کانتینرها(BIC): نام سازمانی واقع در پاریس است که مسئولیت صادر کردن پرفکس، یا همان مدرک شناسایی کانتینرها را بر عهده دارد.
• بارنامه دریایی(BL): به سندی رسمی گفته می‌شود که توسط شرکت‌های کشتیرانی و یا نماینده آن‌ها صادر شده و به عنوان مدرک دریافت بار توسط متصدی، مدرک مالیکت بار و قرارداد حمل بار کاربرد دارد.

C

• کابوتاژ(Cabotage): به جابه‌جایی کالا یا کانتینر از نقطه‌ای در یک کشور به نقطه دیگر در همان کشور کابوتاژ گفته می‌شود.
• کانتینر کابوتاژ(Cabotage containers): به کانتینرهایی که به‌صورت یک‌طرفه ارسال می‌شوند کانتینر کابوتاژ می‌گوییم. این کانتینرها در مقصد خود، فروخته شده و یا به دپو‌های کانتینری ارسال می‌شوند.
• کریر(Carrier): شرکت‌های کشتیرانی هستند که وظیفه حمل و جابه‌جایی بار را با استفاده از کشتی‌های شخصی خود یا کشتی‌های اجاره‌ای برعهده می‌گیرند.
• سی‌بی‌ام(CBM): مخفف متر مکعب است و رایج ترین واحد اندازه گیری برای حجم محموله ها در سراسر جهان است. CMB یا متر مکعب واحدی است که از طریق آن می توانیم حجم کل محموله را اندازه گیری کنیم.
• ایستگاه کانتینر(CFS): محل تخلیه و بارگیری کانتینرها
• عدم تعادل کانتینر(Container Imbalance): شرایطی که در آن تعداد کانتینرها در یک منطقه بیشتر یا کمتر از نیاز بازار است.
• مبادله کانتینر(Container Interchange): در شرایط وجود کانتینرهای مازاد در موقعیت‌های خاص، خطوط کشتیرانی و کریر‌ها به مبادله کانتینر با یکدیگر می‌پردازند.
• کانتینر تحت مالکیت کریر(COC): به کانتینرهایی گفته می‌شود که تحت مالکیت کریرها قرار دارند و توسط آن‌ها در اختیار مالکین بار قرار می‌گیرند.
• معاینه فنی کانتینر(CW Certificate): جوازی که کانتینرها پس از بازرسی برای حمل کالا دریافت می‌کنند.
• پلاک سی‌اس‌سی(CSC Plate): پلاک فلزی نصب شده برروی درب کانتینر که اطلاعات فنی، شماره سریال و دیگر اطلاعات مربوط به کانتینر را نشان می‌دهد CSC Plate نام دارد.

D

• دموراژ(Demurrage): به هزینه‌ی دیرکرد بازگردانی کانتینر به اجاره دهنده در صورت باقی‌ماندن کانتینر در ترمینال بندر، دموراژ گفته می‌شود.
• دیتنشن(Detention): مفهومی مشابه به دموراژ دارد. با این تفاوت که به دیتنشن، هزینه دیرکرد بازگردانی کانتینر به اجاره دهنده در صورت باقی‌ماندن کانتینر خارج از ترمینال بندر است.
• کانتینر خشک(DC): به کانتینرهای استاندارد حمل بار خشک، کانتینر DC یا Dry Container گفته می‌شود.

E

• دستگاه ثبت الکترونیکی(ELD): به دستگاه‌های ثبت کانتینرها در سامانه‌های مربوطه ELD می‌گویند.
• زمان تخمینی رسیدن(ETA): به زمان نسبی رسیدن کشتی و یا کانتینر به بندر ETA گفته می‌شود.
• زمان تخمینی ترک(ETD): : به زمان نسبی ترک مبدا توسط کشتی را ETD گفته می‌شود.

F

• بار درهم(FAK): به کانتینرهایی که بار دریافت کنندگان مختلف را به صورت همرمان درون خود جای می‌دهند، Freight All Kind یا FAK می‌گوییند.
• بار کامل کانتیر(FCL): وضعیتی که بار یک فرستنده کل ظرفیت کانتینر را پر می‌کند.
• واحد۴۰ فوت(FEU): معیاری برای اندازه‌گیری ظرفیت کانتینرها که معادل یک کانتینر 40 فوت است.
• کانتینر فلت رک (Flat Rack Container): نوعی کانتینر بدون دیواره‌های جانبی، مناسب برای حمل بارهای حجیم.

G

• کانتینر معمولی(GP): General Purpose Container، همان کانتینرهای استاندارد مورد استفاده برای بارهای عمومی هستند.

H

• های‌کیوب(HC): کانتینر های‌کیوب به دسته‌ای از کانتینرها گفته می‌شود که به‌جای ۲.۶۰ متر، با ارتفاع ۲.۹۰ تولید می‌شوند.
• سمی و خطرناک(HAZMAT): در واقع ترکیب دو واژه Hazardous و Material است و برای توصیف بارهای سمی و خطرناک و یا کانتینرهای آلوده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

I

•  موسسه بین‌المللی اجاره کانتینر(IICL): بزرگ‌ترین مجموعه موسسات اجاره کانتینر در سطح بین‌المللی است؛ اما مهم‌ترین نقش این موسسه را می‌توان تعیین استانداردهای بین‌المللی تعمیرات، استانداردهایی مانند CW که پیش‌تر به آن اجاره شد و آموزش نیروهای متخصص بازرسی و تعمیر کانتینر دانست.
• کانتینر عایق‌دار(Insulated Shipping Container): گروهی دیگر از کانتینرهای خاص هستند که برای کاربری مشخص طراحی و ساخته می‌شوند. این دسته از کانتینرها برخلاف کانتینر یخچالی از سیستم‌های خنک‌کننده استفاده نمی‌کنند اما به دلیل عایق‌بندی خاص خود، برای جابه‌جایی بارهای نیازمند دمای نسبتا ثابت، بسیار کاربردی هستند.
• سازمان بین‌المللی استانداردها(ISO): این سازمان تعیین کننده ابعاد، جنس، ظرفیت و تمام جزئیات مربوط به تمامی کانتینرها است.

M

• حداکثر وزن ناخالص(MGM): به نهایت وزن ناخالص قابل حمل توسط یک کانتینر MGM یا Maximum Gross Mass گفته می‌شود.

O

• بلندتر از حد مجاز(O/H):  به باری گفته می‌شود که ارتفاعی بیشتر از ارتفاع مجاز کانتینر داشته باشد بلندتر از حد مجاز (Over Height) گفته می‌شود.
• کانتینر بغل باز شو(Open Side): کانتینر بغل بازشو یا اپن ساید، نوع خاصی از کانتینر استاندارد است که علاوه بر درب‌هایی استاندارد کانتینر، از درب‌های اضافه برروی دیواره‌ی جانبی خود نیز بهره می‌جوید. استفاده از درب‌های تاشوی جانبی، به سهولت بارگیری و تخلیه بار در کانتینر کمک کرده و شرایط را برای بارگیری کالاهای دارای ابعاد غیر استاندارد آسان‌تر می‌کند.
• کانتینر اوپن تاپ(Open Top): نوعی کانتینر استاندارد است که از یک سقف جداشونده برزنتی استفاده می‌کند. این نوع کانتینر با امکان بارگیری بارهای سنگین و حجیم از بالا، امکان بارگیری بارهای سنگین و یا حجیم را فراهم می‌کند.

P

• ظرفیت بار(Payload): به حجم بار قابل حمل با هر کانتینر، Payload گفته می‌شود.

R

• کانتینر یخچالی(Reefer Container): به کانتینرهای طراحی شده برای حمل و جابه‌جایی کالاهای حساس به دما و رطوبت با استفاده از سیستم‌های خنک‌کنندگی پیشرفته، کانتینر یخچالی یا ریفر گفته می‌شود.

S

• کانتینر تحت مالکیت کشتی(SOC): کانتینرهایی هستند که تحت مالکیت کشتی‌ها قرار دارند و توسط آن‌ها اجاره داده می‌شوند.

T

• وزن خالص(Tare): به وزن دقیق کانتینر خالی Tare می‌گویند.
• واحد 20 فوت(TEU): معیاری برای اندازه‌گیری ظرفیت کانتینرها که معادل یک کانتینر 20 فوت است.

V

• کانتینر تهویه‌دار(Ventilated Container): کانتینرهای استاندارد، تنها از چند دریچه کوچیک برای گردش هوا استفاده می‌کنند. این حجم گردش هوا، برای حفظ سلامت بسیاری از بارهای مرطوب، حساس به رطوبت و یا تولید‌کننده رطوبت مناسب نیست. در چنین شرایطی از کانتینرهای تهویه‌دار استفاده می‌شود. این کانتینرها با دریچه‌های بزرگ و خاص خود، گردش هوای مناسب را تضمین می‌کنند.

W

• مقاوم در برابر باد و آب (WWT): اصطلاح WWT یا Wind and Water Tight برای کانتینرهایی به کار می‌رود که نو نیستند ولی همچنان قابلیت عایق‌بودن خود را حفظ کرده و اجازه ورود آب و یا باد را به فضای داخل کانتینر نمی‌دهند.